Bookmark and Share Add to Favorites  
ภูมิอากาศจังหวัดภูเก็ต
  ความเร็วลมทั่วโลก
  สภาพอากาศจังหวัดภูเก็ต
  Phuket Weather Today
  10 Day Weather Forcast for Phuket
  สภาพอากาศภาคใต้ฝั่งตัวันตก
  การเปลี่ยนองศา
แผ่นดินไหวและสึนามิ
  กองเฝ้าระวังแผ่นดินไหว
  เรื่องแผ่นดินไหวและสึนามิ
  คลื่นยักษ์สึนามิถล่มภูเก็ต - You Tube
  แผ่นดินไหวทั่วโลก (USGS)
รวมเรื่องที่เกี่ยวข้องกับภูเก็ต
  PHUKET HERITAGE
  ทำเนียบสายตระกูล ณ ระนอง
สถาบันอุดมศึกษาในภูเก็ต
  มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต
  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตภูเก็ต
  วิทยาลัยอาชีวศึกษาภูเก็ต
  วิทยาลัยสารพัดช่างภูเก็ต
โรงเรียนในภูเก็ต
  โรงเรียนดาวรุ่งวิทยา
  โรงเรียนภูเก็ตไทยหัว
  โรงเรียนพุทธมงคลนิมิตร
  โรงเรียนอนุบาลภูเก็ต
  โรงเรียนราไวย์เรืองวิทย์
  โรงเรียนเทศบาลเมืองภูเก็ต
  โรงเรียนเทศบาลบ้านสามกอง
  โรงเรียนเชิงทะเลวิทยาคม
บริการวิชาการ
  สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ ภูเก็ต
  สนง.วัฒนธรรมภูเก็ต
  สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มรภ.ภูเก็ต
ค้นข้อมูลจากหอสมุด
  Library of Congress
  The British Library
  มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต
  จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
  มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
  มหาวิทยาลัยมหิดล
ค้นเอกสาร
  พระราชบัญญัติ
  ราชกิจจานุเบกษา
สถาบันศาสนา
  @ พระพุทธมิ่งมงคลเอกนาคคีรี
เว็บเครือข่าย
  สมบูรณ์แก่นโน้ต
  สมบูรณ์อินโฟ
  ตระกูลแซ่หลิน
  สมบูรณ์แก่นโน้ต
.

สามกอง

        บ้านสามกอง คำว่า “สามกอง” มีความหมายดั้งเดิมว่าอย่างไรนั้น ยังไม่มีข้อมูลที่ชัดเจน เพราะผู้รู้ได้ล้มหายตายจากกันไปหมด คนอยู่ก็ไม่ทราบ ถึงทราบก็ไม่ได้บอกเล่าให้คนรุ่นหลังฟังว่า เดิมหมายความว่าอย่างไร เมื่อมาถึงรุ่นนี้จึงได้แต่สันนิษฐานกันเท่านั้นว่า หมายถึงอะไร

ในที่นี้ผมขอสันนิษฐานไว้ ๒ ประเด็น คือ

ประเด็นแรก น่าจะมาจากคำว่า ส่าก้อง หรือ ส่าก้องซี้ 三公司 หรือ ซานกงชิ แปลว่า กงษีที่สาม ลองมาไล่เลียงดูว่า มีกงษีที่ใดบ้าง

กงษีที่หนึ่ง   一公司 หรือ อิดกงซี้ หรือ อิ๊กงชิ ยังไม่มีข้อมูล
กงษีที่สอง  二公司 หยี่กงซี้ หรือ เอ่อร์กงชิ ยังไม่มีข้อมูล

กงษีที่สาม     三公司 หรือ ส่าก้องซี้ หรือ ซานกงชิ น่าจะเป็น สามกอง
 กงษีที่สี่    四公司 หรือ สี่ก้องซี้ หรือ ซื่อกงชิ น่าจะเป็น บ้านสีกอ ที่บ้านทุ่งทองอำเภอกะทู้
กงษีที่ห้า   五公司  หรือ หง่อก้องซี้ หรือ อู่กงชิ น่าจะอยู่บริเวณบ้านทุ่งคาพะเนียงแตกตำบลรัษฎาอำเภอเมืองภูเก็ต  
กงษีที่หก    六公司  หรือ หลักก้องซี้ หรือ ลักกงษี หรือ ลู่กงชิ คือบ้านลักกงษี ตำบลรัษฎา อำเภอเมืองภูเก็ต

        คำว่า กงษี  公司 หมายถึง บริษัท คณะ หรือ กลุ่มบุคคลที่รวมตัวกันเพื่อประกอบธุรกิจ

        ในช่วงปลายรัชกาลที่ ๓ ชาวจีนได้เข้ามาทำงานเป็นกุลีเหมืองแร่จำนวนมาก บางคนที่มีเงินจึงรวมตัวกันตั้งเป็นกลุ่ม มีหัวหน้ากลุ่ม ทำเหมืองแร่ดีบุก เรียกว่า กลุ่มหรือคณะ หรือ กงษี แยกย้ายกันไปตามพื้นที่ต่างๆ เพื่อง่ายต่อการเรียก จึงเรียกเป็นกลุ่มที่เท่าไร หรือกงษีที่เท่าไรอยู่ตำบลไหน เป็นการแบ่งอาณาเขตการทำเหมืองแร่ไปโดยปริยาย ดังตัวอย่างกงษีต่อไปนี้

        กงษีที่สาม หรือซานกงชิ หรือ ส่ามก้อง บ้านสามกอง มีพื้นที่กว้างขวาง มีตลาดสามกอง มีถนนเชื่อมกับตลาดใหญ่ในเมืองทุ่งคา เข้าใจว่ากินแดนไปเกือบถึงสถานีตำรวจภูธรเมืองภูเก็ต หรือ โรงพักสามกอง

        กงษีที่ห้า หรือ หง่อกงซี้ หรือ อู่กงชิ ตั้งอยู่บริเวณตำบลทุ่งคาพะเนียงแตก หรือทุ่งคาเนียงแตก มีถนนเชื่อมกับบ้านสามกองบริเวณสามแยกสามกอง ตรงซอยพะเนียง ถนนเยาวราช เดิมมีเหมืองแร่ดีบุกของบริษัทเคี่ยนหงวนจำกัด พื้นที่ติดต่อระหว่างบ้านสามกองกับบ้านลักกงษี ที่บริษัทเคี่ยนหงวน มีศาลเจ้าจีน ขนาดประมาณ สองคูณสองเมตร ทำด้วยสังกะสีทาสีแดงทั้งหลัง เรียกว่า ศาลเจ้าหง่อกง แต่ผู้เขียนสมัยเด็ก เรียกว่า ศาลเจ้าหง่อกอ มารดาผู้เขียน ให้เอาเต่เหลี่ยว ธูปเทียนดอกไม้ ประทัดไปเซ่นไหว้ เมื่อทางเหมืองแร่จะกู้แร่ทุกครั้ง ต้องทำพิธีไหว้ที่ศาลเจ้าแห่งนี้ รวมทั้งเทศกาลที่สำคัญ คือ วันตรุษสารทจีน ดังนั้นอาณาเขตแถบนี้ จึงน่าจะเป็นพื้นที่ของ หง่อกงษี หรือ กงษีที่ห้า

        กงษีที่หก หรือ หลักกงษี หรือ ลักกงษี ปัจจุบันคือ บ้านลักกงษี อยู่ตำบลรัษฎา พื้นที่อยู่ถัดจากบ้านทุ่งคาพะเนียงแตกไปทางทิศเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือ พื้นที่บางส่วนติดกับบ้านสามกอง เดิมมีถนนเชื่อมกับบ้านทุ่งคาพะเนียงแตก ทางทิศตะวันตกของบ้านลักกงษี และถนนเลียบเขาขาวไปเมืองทุ่งคาหรือทางทะลุถนนเทพกระษัตรีในปัจจุบัน

        ดังนั้น คำว่า สามกอง จึงน่าจะมาจากคำว่า ส่าก้องซี้ หรือ ซานกงชิ แล้วเรียกเป็นไทยว่า สามกอง

 

ประเด็นที่สอง     คำว่า สามกอง น่าจะมาจากคำว่า “ส่ามก้วน” หรือ ซำก้วน หรือ ส่าก้วน หรือ ส่ามก้วง  หรือ ซานกวน 三官 ซึ่งหมายถึงเทพเจ้าผู้เป็นใหญ่ทั้งสามองค์ คือ เทียนกวน หมายถึง ผู้เป็นใหญ่บนสวรรค์ ทิกวน หมายถึงผู้เป็นใหญ่บนปฐพี และ สุ่ยกวน ผู้เป็นใหญ่ในพื้นน้ำ เทพเจ้าทั้งสามองค์เป็นเทพที่ชาวฮกเกี้ยน เรียกและนับถือกัน เมื่อมาอยู่ภูเก็ต จึงได้นำเอารูปเคารพมาด้วย แล้วสร้างศาลเจ้าขึ้นบูชา บริเวณบ้านสามกองปัจจุบัน แต่เดิมเรียกอะไรไม่ทราบ ต่อมาชาวจีนเรียกบ้านนั้นว่า บ้านส่ามก้วน แล้วกลายเป็น ส่ามก้วง ส่ามก้อง คนไทยจึงเรียกว่า บ้านสามกอง เทพทั้งสามองค์ดังกล่าว ชาวจีนที่ไปทำเหมืองแร่ดีบุกที่บ้านบางคู ได้สร้างศาลเจ้าขึ้น เรียกว่า ซำก้วนไต่เต่ ดังนั้นคำว่า “สามกอง” จึงน่าจะมาจากคำว่า “ซำก้วน” หรือ “ซาก้วน” “ส่ามก้วง” แล้วเป็น ส่ามก้อง เป็น สามกอง ในที่สุด

 

:  สมบูรณ์ แก่นตะเคียน   ๒ มีนาคม  ๒๕๕๗

 

s.kantakian@gmail.com

 

 

****

 

บทความอื่นๆ ในหมวดเดียวกัน
หน่วยงานของรัฐ
  สกสค. ภูเก็ต
  ศาลากลางจังหวัดภูเก็ต
  อบจ. ภูเก็ต
  สนง.เขตการศึกษาภูเก็ต
  เทศบาลนครภูเก็ต
  เทศบาลเมืองกะทู้
  เทศบาลเมืองป่าตอง
  เทศบาลตำบลวิชิต
  เทศบาลตำบลรัษฎา
  เทศบาลตำบลเทพกระษัตรี
  เทศบาลตำบลฉลอง
  เทศบาลตำบลศรีสุนทร
  อบต.สาคู
  อบต.เกาะแก้ว
  ขนส่งจังหวัดภูเก็ต
โรงพยาบาล
  โรงพยาบาลวชิระภูเก็ต
  โรงพยาบาล อบจ.ภูเก็ต
  โรงพยาบาลถลาง
  โรงพยาบาลสิริโรจน์
  โรงพยาบาลกรุงเทพภูเก็ต
  โรงพยาบาลมิชชั่นภูเก็ต
เที่ยวภูเก็ต
  ภูเก็ตท่องเที่ยว
  แอร์เอเชีย
  บางกอกแอร์
  การบินไทย
  นกแอร์
  โอเรียนท์ไทย
แลกเปลี่ยนเงินตราและหุ้น
  ตลาดหลักทรัพย์-หุ้น
  ตลาดหุ้น
หนังสือพิมพ์
  มติชน
  ข่าวสด
  ไทยรัฐ
  เดลินิวส์
  voice tv
  สำนักข่าวอิศรา
  ผู้จัดการ
  แนวหน้า
  ไทยโพสต์
  บ้านเมือง
  โพสต์ทูเดย์
  สยามสปอร์ต
  เจาะลึกระบบสุขภาพ
  THE STANDARD
  the MATTER
  มุสลิมไทยโพสต์
  สยามธุรกิจ
  มติชนสุดสัปดาห์
  ไทยทริบูน Thai Tribune
  Bangkok Post
  ข่าวช่อง3
  เรียงเบอร์
หนังสือพิมพ์ท้องถิ่น
  ข่าวภูเก็ต
  theThaiger
  Phuket Wan
  ข่าวภูเก็ตออนไลน์
  เสียงใต้รายวัน
หางานทำที่ภูเก็ต
  ศูนย์รวมงานจังหวัดภูเก็ต
  สมัครงานที่ภูเก็ต
  หางานทำที่จังหวัดภูเก็ต
หนังสือพิมพ์เพื่อนบ้าน
  ซินหัวไทย
  BBC news / ไทย
  NIKKEI ASIA
  Vientianemai
  Pasaxon
  The Phnom Penh Post
  The Myanmar Times
  Myammar - now
  The Irrawaddy
  Thanh Nien News
  Hanoitimes
  malaysiakini
  The StraitsTimes
  New Straits Times
  Tha Jakatar Post
  The Jakarta Globe
  Inside Indonesia
  The Manila Times
  Phillippine Daily Inquirer
  Phillippine Times
มูลนิธิ สมาคม
  มูลนิธิกุศลธรรมภูเก็ต
  มูลนิธิเมืองเก่าภูเก็ต
เรื่องน่าสนใจ
  สถิติโลก
  เวลาทั่วโลก
  รหัสไปรษณีย์ไทย
  การหาระยะทางจากเมืองสู่เมือง