ฝรั่งในภูเก็ต
พวกยุโรปโดยเฉพาะโปรตุเกส ฮอลันดา ฝรั่งเศสและอังกฤษได้รู้จักเกาะภูเก็ตมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตั้งแต่ได้เริ่มเข้ามาค้าขายในประเทศนี้ เกี่ยวกับการรับซื้อแร่ดีบุกและการแลกเปลี่ยนสินค้าอื่น ๆ ที่จำเป็นสำหรับเมืองหลวง ใน พ.ศ. 2231 ได้มีการทำสัญญาระหว่างไทยกับฝรั่งเศสเรื่องการซื้อขายดีบุกที่เมืองถลางบางคลี ฝรั่งคงจะแวะพักรับซื้อดีบุกที่เมืองถลางคือฝั่งทะเลด้านตะวันตกของเกาะส่วนทางใต้ของเกาะคือ เมืองภูเก็ต คงจะแวะจอดขนดีบุกเช่นกัน แต่ชายทะเลแถบนี้พายุไม่พัดแรงจึงใช้หลบพายุซ่อมเรือได้ดีพวกที่มาค้าขายมากที่สุดได้แก่ โปรตุเกส เมื่อมาอยู่นาน ๆ ย่อมมีครอบครัวมีภริยาเป็นคนไทย จึงมีลูกหลานที่สืบสายมาจากฝรั่งเหล่านี้
ฝรั่งบางคนได้เป็นผู้ว่าราชการเมืองถลาง ดังเช่นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชโปรดให้ ภราดาเรอเน่ แซร์บอนโน (Rene Charnonneau) ไปเป็นเจ้าเมืองถลาง ภราดารูปนี้แต่เดิมทำงานอยู่กับพระสงฆ์ คณะแซงต์ตลาซาร์ กรุงปารีส ต่อมาย้ายปอยู่คณะสอนศาสนาต่างด้าว แล้วย้ายมาเมืองไทยมีความรู้ทางรักษาโรคปวดหัวและความรู้ทางสร้างป้อม ค่าย หลังจากที่โปรดให้สร้างป้อมค่ายแล้วได้ไปเป็นเจ้าเมืองถลางดังกล่าวอยู่ราว 3-4 ปี จึงย้ายกลับเข้ากรุงศรีอยุธยา หลังจากนั้นโปรดให้ซิเออร์บิลลี่ (Sieur Billi) ไปเป็นเจ้าเมืองแทน บิลลี่ เป็นต้น เรือของเชอวาเอร์ เดอ โชมองต์ เอกคัครราชทูตฝรั่งเศสเดินทางเข้ามาเจริญพระราชไมตรีกับกรุงสยาม นอกจากนี้ฝรั่งบางคนยังโปรดให้ไปเป็นเจ้าเมืองตะกั่วทุ่งอีกด้วย
พวกฝรั่งอังกฤษโดยบริษัทอินเดียตะวันออกได้ติดต่อค้าขายระหว่างเมืองต่าง ๆ แถบชายทะเลตะวันตกของไทยตลอดจนถึงแหลมมลายู สินค้าที่นำมาค้าขายได้แก่พวกอาวุธ ผ้าชนิด ต่าง ๆ ตลอดจนเครื่องใช้ต่าง ๆ ในยุโรป หรือไม่ก็นำสินค้าจากเมืองหนึ่งไปขายอีกเมืองหนึ่งในแถบเอเชีย
การทำเหมืองแร่ เข้าใจว่าฝรั่งได้เริ่มเข้ามาทำกิจการเหมืองในตอนต้นกรุงรัตนโกสินทร์ร่วมกับพวกจีน ต่อมาคนจีนได้ตั้งเป็นนายเหมืองทำกิจกรรมขึ้นเอง แข่งกับฝรั่ง เมื่อเครื่องจักรได้เข้มามีบาบาทในการหาแร่ดีบุก ในสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ นายเอ็ดเวิร์ดโทมัสไมลส์ได้ขออนุญาตใช้เรือขุดแร่ที่อ่าวทุ่งคาเป็นครั้งแรก หลังจากนั้นพวกฝรั่งก็เข้ามาตั้งบริษัทขึชุดแร่ขึ้นหลายหลายบริษัท
นอกจากฝรั่งเข้ามาค้าขาย และเผยแผ่คริสศาสนาแล้วในสมัยหลัง ๆ ยังได้เข้ามามีบทบาททางการแพทย์อีกด้วย ดังเช่นสมัยพระยารัษฎาฯ เกี่ยวกับแพทย์ประจำโรงพยาบาลมณฑลภูเก็ต
|